Programma Veiligheid

Inleiding

Burgers en bezoekers van Middelburg moeten zich veilig voelen en moeten veilig zijn. Het gaat om veiligheid in en rond het huis en in de buurt. In het grotere verband veiligheid van stad en regio. We werken aan het tegengaan van ondermijnende criminaliteit, woninginbraken, overvallen en straatroven. Hierbij werken we veel samen met andere organisaties.

Voortgang

Uitvoering geven aan het Uitvoeringsprogramma van het Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022

Het Integraal Veiligheidsbeleid 2019-2022 is van kracht. Hierin zijn de prioriteiten voor het lopende jaar aangegeven. Dit wordt geconcretiseerd in een jaarlijks uitvoeringsprogramma. Voor 2022 heeft gemeente Middelburg een uitvoeringsprogramma opgesteld waarop zij kan sturen. Dit uitvoeringsprogramma wordt ook gebruikt om met de veiligheidspartners afspraken te maken over inzet en samenwerking.

Het proces om te komen tot een nieuw Integraal Veiligheidsbeleid 2023-2026 is gestart. We werken daarbij op Zeeuws en op Walchers niveau samen. Op Zeeuws niveau hebben de 13 gemeenten met elkaar een Zeeuwse monitor integrale veiligheid opgesteld. Deze monitor brengt de informatie vanuit verschillende afzonderlijke monitors samen en voegt daar nog specifieke informatie van verschillende veiligheidspartners aan toe. Op deze manier is een brede integrale monitor ontstaan. De Zeeuwse gemeenten werken daarbij samen met GGD West Brabant die een vergelijkbare monitor heeft opgesteld voor de andere districten in onze politie eenheid.

Op 17 mei hebben de collega's openbare orde en veiligheid een middag georganiseerd met alle veiligheidspartners in Zeeland om over de ontwikkelingen en bijzonderheden voor wat betreft de veiligheid in Zeeland in gesprek te gaan. De monitor heeft daarbij als leidraad voor de gesprekken gediend. De opbrengst wordt door de gemeenten gebruikt bij het opstellen van het nieuwe Integraal Veiligheidsbeleid. Op 31 mei heeft het cluster openbare orde en veiligheid van de gemeente Middelburg dit herhaald voor de lokale partners. Omdat we veiligheid met elkaar realiseren, is het fijn dat we met zoveel verschillende collega's, veiligheidspartners en overige belanghebbenden naar de Middelburgse veiligheidsvraagstukken hebben gekeken. Op 20 Juni is met de gemeenteraad over de prioriteiten voor het nieuwe IVB gesproken. Eind dit jaar dient het IVB te worden vastgesteld. De IVB's van de gemeenten vormen ook input voor het Regionaal Beleidsplan van de politie. De bedoeling is om dit plan in het eerste kwartaal van 2023 vast te stellen.

Een veilige woon-en leefomgeving

Overlast

Tot 1 juni 2022 heeft er zes keer een ketenoverleg woonoverlast plaatsgevonden. De casussen die in 2022 aan bod zijn geweest, zijn veelal succesvol aangepakt en soms ook daadwerkelijk opgelost. Daarnaast kwam het voor dat casuïstiek ook op de agenda stond van andere overleggen rondom overlast (bijvoorbeeld personen met verward gedrag). Wanneer dit het geval bleek, werd afgestemd op welke overlegtafel de casus opgepakt werd.

Sinds maart vorig jaar sloot de politie niet meer aan bij het ketenoverleg woonoverlast. Het convenant dat grondslag bood voor gegevensuitwisseling binnen de samenwerking is namelijk verlopen. Onder regie van de juridisch adviseur privacy en de privacy functionaris van de gemeente Middelburg wordt sinds 2020 gewerkt aan het nieuwe (AVG-proof) convenant als onderlegger voor dit overleg. De praktijk is erg weerbarstig waardoor veel afstemming nodig is tussen de betrokken partners om daar de juiste invulling voor te vinden. Partijen zijn dicht bij een gedragen oplossing. De verwachting is dat nog voor het zomerreces er een door alle partijen geaccepteerde uitwerking ligt. Dat betekent dat vervolg gegeven wordt aan dit samenwerkingsverband. Inmiddels is de politie weer aangesloten bij het overleg.

In 2022 zijn er door de burgemeester tot de peildatum (1 juni 2022) 4 gebiedsverboden uitgevaardigd. Ter vergelijking, in de eerste helft van 2021 waren er geen gebiedsverboden opgelegd en in het eerste half jaar van 2020 in totaal 3.

De voorbereidingen op de jaarwisseling zijn vroeger gestart dan andere jaren. Op de peildatum is een projectgroep geformeerd en is een projectplan opgesteld. Langs verschillende lijnen wil gemeente Middelburg in samenwerking met partners er alles aan doen excessieve ongeregeldheden zoals vorig jaar te voorkomen.

Jeugd en veiligheid

Landelijk is een toename te zien in het plegen van strafbare feiten door (jonge) jeugdigen/kinderen vanaf 12 jaar. In november 2021 is een projectleider gestart om het (steek)wapen bezit en/of gebruik onder jongeren binnen Middelburg aan te pakken. De projectleider heeft eerst onderzoek gedaan. Hij heeft met veel verschillende partijen in het veld gesproken om te kijken wat zou kunnen helpen. Op basis van zijn bevindingen heeft hij een projectplan opgeleverd. Dit plan gaat deels in op het specifieke onderwerp, namelijk tegengaan van wapenbezit en gebruik onder jongeren in Middelburg, maar daarnaast ook op het bredere thema 'jeugd en veiligheid'. Het plan wordt nu vertaald naar concrete activiteiten en interventies.

Veilig verloop evenementen

Dit seizoen zijn er weer volop evenementen. Wel moet er een 'inhaalslag' worden gemaakt wanneer het veiligheid betreft. Organisatoren zijn zelf verantwoordelijk voor het nemen en toezien op alle veiligheidsmaatregelen. Dat is onderdeel van de aanvraag voor een evenementenvergunning. Het cluster OOV wordt gevraagd door Vergunningverlening en Handhaving om vanuit veiligheid te adviseren over de genomen maatregelen en de veiligheidsplannen. Vanwege het feit dat de evenementenbranche geruime tijd stilgelegen heeft door de coronapandemie, is sprake van een te behalen inhaalslag rondom evenementenveiligheid. Het kost veel tijd om dit in goede banen te leiden, mede omdat binnen verschillende organisaties nieuwe personen zorgen voor een veilig evenementenverloop. Uiteindelijk slagen betrokken partijen daar in en is de gemeente Middelburg blij dat deze evenementen er weer (kunnen) zijn.

Demonstraties/manifestaties

Zo nu en dan worden aanvragen gedaan voor het houden van een demonstratie of manifestatie. Het aantal is dit jaar sterk verminderd ten opzichte van vorig jaar, toen alle maatregelen rond COVID-19 voor een flink aantal demonstraties/manifestaties zorgde. Het houden van demonstraties is een zeer gerespecteerd grondrecht. Het maken van goede afspraken met de verschillende organisaties, binnen de kaders van de Wet Openbare Manifestaties (WOM), zorgt ervoor dat er deze manifestaties ordelijk en veilig verlopen.

Bodembelastingkaart ontplofbare oorlogsresten

Het opmaken van een geactualiseerde digitale bodembelastingkaart voor ontplofbare oorlogsresten verloopt volgens plan. De kaart is zo goed als klaar. Wanneer deze rapportage verschijnt, zal de kaart definitief zijn. De gemeente beschikt dan na gedegen en actueel historisch onderzoek over een digitale kaart waarop is aangegeven binnen welk gedeelte van de gemeente een verhoogde kans is op het aantreffen van ontplofbare oorlogsresten. Een juiste risico-inschatting voor het al dan niet nemen van maatregelen voor de omgeving bij bouw- of graafwerkzaamheden is dan te maken.

Havenveiligheid

Havenfaciliteiten (openbare kades) moeten voor 1 augustus 2022 opnieuw gecertificeerd zijn (looptijd 5 jaar). Dit leek in eerste instantie een administratieve aangelegenheid. Na een inspectie van de ILT blijkt dat dit toch een uitgebreide exercitie te moeten zijn. Proces is met voorrang en prioriteit opgepakt. Door methodiek van her-certificering wordt voorgesorteerd op een samenwerking met North Sea Ports.

Aanpak ondermijning en bestuurlijke weerbaarheid

Het coördineren van integrale controles

In het eerste half jaar van 2022 zijn er twee integrale controles op de bedrijventerreinen van Middelburg gehouden. De tweede controle was naar aanleiding van een signaal dat er illegale bewoning zou plaatsvinden in een bedrijfspand. Dat bleek inderdaad het geval te zijn, waardoor de gemeente in samenwerking met de Nederlandse arbeidsinspectie kon ingrijpen. Ook voor de tweede helft van dit jaar staan nog een aantal integrale controles gepland.

Uitvoering geven aan het Damocles-beleid

Het Damoclesbeleid helpt de gemeente om woningen of lokalen te sluiten wanneer daar verboden middelen worden aangetroffen. Dit om herhaling tegen te gaan. In de eerste helft van 2022 heeft de gemeente nog geen gebruik hoeven maken van deze bevoegdheid. In 2021 hebben de gemeenten in Zeeland met elkaar het Damoclesbeleid geactualiseerd en een Zeeuws format voor dit geactualiseerde beleid opgeleverd. Dit jaar wil de gemeente Middelburg het Damoclesbeleid aan de hand van het Zeeuwse voorbeeld actualiseren. Dit is in de eerste helft van 2022 nog niet gelukt.

Uitvoering geven aan het BIBOB-beleid

Vergunningsaanvragen die onder het BIBOB (Bevordering Integriteitsbeoordelingen door het Openbaar Bestuur) beleid vallen, zijn getoetst. Hierover zijn geen bijzonderheden te vermelden.

Ook voor Bibob-beleid geldt dat, net als bij Damocles, er vorig jaar een nieuw Zeeuws beleid is opgesteld voor het toepassen van de Wet Bibob. De grootste wijziging ten opzichte van het huidige beleid, is dat gemeenten de Wet breder kunnen toepassen. Nu zet gemeente Middelburg de wet in voor exploitatievergunningen voor bijvoorbeeld de horeca. Wanneer het nieuwe beleid is vastgesteld, kan Bibob ook worden ingezet voor vastgoedtransacties, subsidies en andere zaken. De bedoeling is dat de randvoorwaarden worden gecreëerd om ook dit jaar het nieuwe Bibob-beleid te kunnen vaststellen.

Trainingen bestuurlijke weerbaarheid aan de betrokken medewerkers

Op 8 maart 2022 hebben de 15 Zeeuwse overheden met elkaar een intentieverklaring getekend waarin ze hebben gesteld dat ze zullen voldoen aan de Zeeuwse norm voor een weerbare overheid. Als één van de 15 ondertekenaars heeft ook gemeente Middelburg zich gecommitteerd aan deze norm.

De inhoud van de norm is een bundeling van ambities, afspraken en richtlijnen die reeds gelden en door de Zeeuwse overheden in meer of mindere mate worden gehanteerd. Bij het naleven van deze regels en richtlijnen, is het echter van belang dat de Zeeuwse overheden dat niet afzonderlijk van elkaar doen maar gezamenlijk, als één Zeeuwse overheid. Door samen op te trekken en één lijn te hanteren, versterken we elkaar, ondersteunen we elkaar en vormen we één Zeeuws front tegen ondermijnende invloeden. Dit maakt het moeilijker voor personen en organisaties die misbruik willen maken van de Zeeuwse overheden.

Een belangrijk onderdeel binnen de norm is bewustwording. Het begint wanneer ambtenaren, bestuurders en volksvertegenwoordigers zich bewust zijn van de risico's op ondermijning en hun eigen rol daarbinnen. Daarvoor is het nodig dat het onderwerp besproken wordt en dat er regelmatig aandacht is voor het onderwerp. In de eerste helft van 2022 is de gemeente Middelburg volop bezig om dat bewustzijn te creëren. Er worden bijeenkomsten gehouden over de thema's ondermijning en weerbare overheid en er zijn trainingen. In mei heeft een escape container in Middelburg gestaan waar collega's en partners kennis konden maken met signalen van de productie van synthetische drugs.

Het coördineren van ondermijningscasussen of bijdrage leveren aan casussen

Casuïstiek op het gebied van ondermijning is één van de werkzaamheden die continu aan de orde is. De intensiteit en uitwerking van de casuïstiek is per casus sterk verschillend. De werkzaamheden rondom de aanpak van mensenhandel hebben vanuit 2021 een vervolg gekregen. De aangestelde aandachtsfunctionaris mensenhandel is samen met de Zeeuwse collega aandachtsfunctionarissen bezig met de voorbereidingen voor trainingen aan medewerkers en het verrijken van de binnengekomen signalen.

Radicalisering

In 2022 is, namens de Walcherse gemeenten, opnieuw deelgenomen aan het overleg met betrekking tot radicalisering vanuit het Zorg- en Veiligheidshuis Zeeland. Waar in het verleden vaak de aandacht lag op radicalisering binnen geloofsovertuigingen, is nu landelijk sprake van een wisselwerking tussen een activistische bovenlaag die in de openbare ruimte demonstreert en een radicale onderstroom die ageert tegen de coronamaatregelen. Een wijziging die ook in Zeeland en Middelburg zichtbaar is en zodoende heeft dit onderwerp zeker de aandacht van de medewerkers uit het cluster OOV.

Daarnaast worden er ook weer trainingen georganiseerd voor medewerkers van gemeenten maar ook voor alle ketenpartners. Door dit gezamenlijk te doen wordt van elkaar geleerd, zodat men elkaar in de toekomst makkelijker weet te vinden. De gemeente Middelburg is actief bij de organisatie van en deelname aan deze trainingen.

Ontwikkeling cybercrime

De rol van de gemeente met betrekking tot cybercrime is vooral gericht op preventie en bewustwording. Het optreden als "makelaar" om acties en initiatieven aan elkaar te koppelen is hierin speerpunt van het cluster OOV. Op dit moment treft gemeente Middelburg de voorbereidingen om in de tweede helft van 2022 met het programma HackShield te starten. Dit is een platform/netwerk waar al meer dan 20.000 kinderen aan meedoen. De bedoeling hiervan is dat kids in de leeftijd van 8-12 jaar door deelname aan het spel worden opgeleid tot security officer om zo zelf mensen te kunnen helpen om digitaal weerbaar te worden, bijvoorbeeld de eigen papa of mama, opa of de buurvrouw. De interne verantwoordelijkheid met betrekking tot cybersecurity, ligt bij de Ciso (Chief Information Security Officer).

Rampenbestrijding en brandweer

Veiligheidsregio Zeeland (VRZ)

Op grond van de Europese deeltijdrichtlijn kan in Nederland de huidige inrichting en werkwijze ten aanzien van vrijwilligers bij de brandweer binnen de bestaande juridische kaders niet worden behouden. Dit kan grote gevolgen hebben. Op dit moment wordt landelijk onderzocht op welke wijze het stelsel van de brandweer anders kan worden vormgegeven. De VRZ volgt deze ontwikkelingen op de voet en doen er alles aan om, waar mogelijk, actief deel te nemen aan het verdere proces. Het belang hiervan is groot, gezien de vele vrijwilligers die betrokken zijn bij de repressieve brandweerzorg in Zeeland.

Uit onderzoek is gebleken dat meerdere varianten denkbaar zijn. De meest realistische denkrichting is het maken van onderscheid tussen de taken van brandweervrijwilligers en repressieve beroepsmedewerkers (taakdifferentiatie). Een andere denkrichting is dat de brandweer een uitzonderingspositie krijgt binnen de Europese regelgeving. Dit acht minister Grapperhaus niet haalbaar. Daarmee zet de minister in op het verder uitwerken van de invoering van taakdifferentiatie voor brandweervrijwilligers en beroepsmedewerkers. De minister en het Veiligheidsberaad hebben een uitwerking gepresenteerd waarin het differentiëren van taken tussen repressieve beroepsmedewerkers en brandweervrijwilligers mogelijk is. Daarin valt op vier onderdelen onderscheid te maken tussen de brandweervrijwilliger en repressieve beroepsmedewerker, te weten het onderscheid tussen verplicht en niet verplicht opkomen, het aantal repressieve taken (specialismen), het type repressieve taken en het verschil in opleidingsniveau en duur. In de tweede helft van 2020 is in beeld gebracht wat de consequentie van deze denkrichting is voor de veiligheidsregio’s. Uit de uitvraag is voor Zeeland gebleken dat de invoering van taakdifferentiatie forse financiële en organisatorische consequenties heeft. Ook hierin spelen de specifieke geografie, bevolkingsspreiding, onze organisatiewijze met vrijwilligers en de risico’s in het gebied een rol.

Voortgang financiën