Programma Volksgezondheid en Milieu

Inleiding

De gemeente Middelburg wilt de gezondheid van de inwoners beschermen en bevorderen. Elke burger moet een gelijke kans hebben op een gezond leven. Daarnaast is een duurzame en energieneutrale maatschappij één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Ook de gemeente Middelburg levert haar bijdrage hier aan en vervult een voorbeeldfunctie hierin.

Voortgang

Toelichting op afwijkingen en ontwikkelingen

Gezondheid

RokenJOGG Middelburg (Jongeren op gezond gewicht) zet in op het gezonder én rookvrij maken van de leefomgeving. JOGG werkt samen met de voor Middelburg belangrijke partners zoals de Jeugdverpleegkundigen van de GGD, de medewerkers van het Sociaal Team, Emergis Preventie en het onderwijs. Op Voortgezet Onderwijs locaties is nu structureel aandacht voor roken, alcohol en drugs in samenwerking met Emergis Preventie. Het aantal sportverenigingen dat rookvrij is ingericht, is gestegen naar 8. Tevens is er een promofilm Gezonde Sportomgeving opgenomen. 30 Speelplekken hebben een rookvrije inrichting gekregen om roken te ontmoedigen. Het Stadskantoor is rookvrij ingericht, mede om het goede voorbeeld uit te stralen. Daarnaast is aansluiting vanuit JOGG bij de Coalitie Kansrijke Start Middelburg om roken voor, tijdens en na de zwangerschap terug te dringen en is vanuit die hoedanigheid aansluiting bij het Kringoverleg Verloskundigen.

AlcoholDoor de inzet van JOGG TeamFit wordt het thema ‘Verantwoord Alcoholbeleid’ onder de aandacht gebracht in de sportomgeving. Samen met Emergis preventie is er structureel aandacht om het gebruik van alcohol tegen te gaan. Zes Sportomgevingen zijn gezonder ingericht en worden ondersteund op verantwoord alcohol beleid.

Gezond gewichtInmiddels hebben 9 basisscholen het certificaat “Gezonde School” en wordt er op 14 locaties meegedaan aan schoolfruit. Op 25 kinderopvanglocaties is de ‘Peuter 4-daagse’ gerealiseerd. Op het Voortgezet Onderwijs is aandacht voor dit thema, zo is er ingezet op het creëren van ‘gezonde schoolkantines’, 3 locaties hebben dit certificaat dit jaar inmiddels ontvangen. Tevens worden voortgezet onderwijslocaties ondersteund bij het thema ‘gezonde leefstijl’. Er zijn meerdere watertappunten bij scholen en sportclubs gerealiseerd, om “water drinken is de norm” nog meer kracht bij te zetten. Het aantal watertappunten op openbare locaties is uitgebreid naar 28.

Mentale gezondheidEr is een groot preventief aanbod in het voorliggend veld met betrekking tot mentale gezondheid. Dit kan echter beter worden benut. Daarom is geïnvesteerd in het inzichtelijk maken van het aanbod. Zo is er voorlichting gegeven bij de Toegang, bij scholen (ook op ouderavonden) en bij de partners van Kansrijke Start. Er lopen diverse trajecten. Specifiek wordt melding gemaakt van Welzijn op Recept en de coalitie Kansrijke Start.

Gezien de positieve resultaten die de pilot Welzijn op Recept in 2022 heeft opgeleverd, is Welzijn op Recept vanaf 2023 mogelijk voor alle huisartspraktijken in Middelburg. Vanaf januari 2023 is gestart met de implementatie Welzijn op Recept over de resterende huisartspraktijken in Middelburg. Inmiddels werken 7 huisartspraktijken met deze aanpak. Het aantal welzijnsrecepten over eerste kwartaal betrof 43, dit is in lijn met de verwachtingen. Eenzaamheid is een thema wat hier vaak aan ten grondslag ligt. Het arrangement Kunst op Recept is doorontwikkeld, er zijn ‘proeverijen’ geweest om burgers laagdrempelig kennis te laten maken met activiteiten.Vanuit de coalitie Kansrijke Start wordt momenteel geïnvesteerd in ontmoetingsplekken voor moeders met kinderen in de leeftijd van 0-4 jaar door het (door)starten van mamacafés op verschillende locaties. Mogelijkheden voor een ‘papacafé’ worden verkend.

Milieu

De realisering van de gedeelde opgave Klimaat en Energie heeft volop de aandacht. De gemeenteraad heeft besloten om een actieplan voor de periode tot 2030 op te stellen met acties die gezamenlijk ervoor zorgen dat de doelstellingen voor 2030 worden behaald (o.a. 50% CO2 reductie t.o.v. 1990). Er wordt gewerkt aan een nulmeting van de huidige CO2 uitstoot in onze gemeente en er worden potentiële acties doorgerekend om te zien wat nodig is om de tussendoelstellingen van 2030 te kunnen halen. Actuele ontwikkelingen in dit kader zijn met name:

• Communicatie en bewustwording over duurzaam wonen. Er is een communicatieplan opgesteld. Dit omvat onder andere het promoten van ons energieloket Duurzaam Bouwloket via social media en de wijk- en dorpstafels. Zeeuws-breed worden vanuit de RES campagnes opgezet. De overeenkomst met Energiek Zeeland is niet verlengd, maar inwoners kunnen nog steeds gebruik maken van het advies aan huis via Zeeuwind.

• Op 25 maart 2023 is de eerste woon- en energiemarkt georganiseerd in de Zeeuwse Bibliotheek, waar inwoners informatie konden krijgen over het verduurzamen van hun woning en energiebesparing.

• In 2022 is samen met andere Zeeuwse gemeenten aanspraak gemaakt op de bijdrage vanuit het Nationaal Isolatieprogramma. Hiervoor zijn gezamenlijke acties ontwikkeld die in 2023 in alle gemeenten worden uitgevoerd en inwoners moeten ontzorgen en tegemoetkomen aan het verduurzamen van hun woningen. Ook voor 2023/2024 is er budget beschikbaar voor woningen met energielabels D t/m G, wat zoveel mogelijk in Zeeuws verband op een efficiënte manier zal worden besteed.

• Aandacht voor de verduurzaming van monumenten. Het verduurzamen van monumenten en het beschermen van de monumentale waarden is een complexe opgave. Het eerder ontwikkelde Duurzaam Monumentenpaspoort vormde het uitgangspunt voor de pilot met een DuMo-coach die in 2022 is afgerond. De uitkomsten van deze pilot worden meegenomen bij de evaluatie van de Nota Ruimtelijke Kwaliteit.

• Voor het opwekken van duurzame energie wordt in eerste instantie ingezet op zonne-energie op daken. In totaal hebben 63 bedrijven zich aangemeld voor advies. Hoeveel bedrijven er uiteindelijk overgaan tot aanschaf is (nog) niet bekend.

• Kleine windturbines: Hierbij wordt ingezet op samenwerking met de HZ University of Applied Sciences. In het eerste kwartaal van 2023 is overleg geweest met het Joint Research Center Zeeland over mogelijkheid tot plaatsen van enkele kleine windmolens op het dak ten behoeve van onderzoek. De uiteindelijke onderzoeksresultaten kunnen door de gemeente worden gebruikt om inzicht te krijgen hoe om te gaan met kleine windmolens binnen de bebouwde kom. We wachten nu op concrete details en gegevens van de HZ voor verder vervolg.

• De proeftuin “aardgasvrije wijken” in Dauwendaele beoogd een deel van de wijk van een warmtenet met restwarmte te voorzien. Het technische ontwerp van het hele systeem wordt op dit moment gemaakt met als uitkomst een raming van de investering en een raming van de jaarlijkse beheerkosten. Als de uitkomst gunstig is, zal er nagegaan worden of er voldoende draagvlak is in de wijk om aan te sluiten op het warmtenet (gepland in de herfst). Afhankelijk hiervan neemt de stuurgroep eind van dit jaar een concept investeringsbesluit.

• Om snel te beginnen met de uitvoering van de warmtetransitie zijn twee externe partijen ingeschakeld die inwoners op verschillende manieren aanzetten tot verduurzaming van hun woningen: Winst uit je woning en Buurkracht. Middelburg is de eerste gemeente in Zeeland die een collectieve inkoopactie heeft opgezet met Winst uit je woning, waarbij ruim 12.000 woningeigenaren zijn aangeschreven met het aanbod om duurzame maatregelen aan te schaffen. Dit is over het algemeen positief ontvangen en de respons op de brieven was hoog. Met Buurkracht worden in De Griffioen en Klarenbeek buurtteams opgezet die aan de slag gaan met het verduurzamen van woningen. Samen met Energiek Zeeland wordt gewerkt aan een plan om woningeigenaren in Prinsenhove te voorzien van waardevol advies over het realiseren van energieneutrale woningen. Als volgende stap zal Energiek Zeeland een collectieve inkoopactie organiseren, specifiek gericht op deze woningeigenaren.

• Het project ‘energiefixers’ is begin 2023 van start gegaan. Hiermee krijgen inwoners die het goed kunnen gebruiken gratis kleine energiebesparende maatregelen zoals led lampen en radiatorfolie. Deze maatregelen worden door de energiefixers ter plaatse aangebracht.

• De gemeente Middelburg is één van de deelnemers van het Zeeuws Kernteam Klimaatadaptatie. Het Kernteam is bewaker van de uitvoering van de Klimaatadaptatiestrategie Zeeland (KasZ). Middelburg is in Zeeland trekker voor het onderdeel hitte. Om hierbij ondersteuning te kunnen krijgen vanuit Ministerie van Binnenlandse Zaken is Middelburg in de eerste maanden van 2023 pilot gemeente geweest.

• In het eerste kwartaal van 2023 is de beschikking ontvangen van de rijskoverheid oor drie projecten (Koninginnelaan, Radenhove en Adrie van Driellaan) in het kader van de Impulsregeling Klimaatadaptatie. Nieuwe projecten worden dit jaar nog aangemeld als plusproject voor deze regeling.

Voortgang financiën